„Intercyza” to aktualnie potocznie używana nazwa na umowę majątkową małżeńską. Czym jest więc – „umowa majątkowa małżeńska”?
Zgodnie z art. 47 §1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego małżonkowie mogą przez umowę zawartą w formie aktu notarialnego wspólność ustawową rozszerzyć lub ograniczyć albo ustanowić rozdzielność majątkową lub rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków (umowa majątkowa). Umowa taka może poprzedzać zawarcie małżeństwa.
Sam ten przepis pokazuje, jak wiele może być rodzajów umowy małżeńskiej majątkowej.
Umowa ta może bowiem:
– wspólność ustawową rozszerzać,
– wspólność ustawową ograniczać,
– ustanowić rozdzielność majątkową,
– ustanowić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.
By zrozumieć niuanse umowy, trzeba powrócić do pojęcia „wspólności ustawowej”. Zgodnie z art. 31 k.r.i o., z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków.
W zasadzie wydawałoby się więc, że umowa majątkowa małżeńska, skoro dotyczy wspólności ustawowej, może być zawarta dopiero po zawarciu związku małżeńskiego.
Niewątpliwie jest ona ściśle związana z instytucją małżeństwa, gdyż jej celem jest regulowanie stosunków majątkowych między małżonkami. Jednak jak przewiduje powołany powyżej przepis kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, można ją również zawrzeć przed zawarciem małżeństwa.
W takim wypadku warunkiem skuteczności takiej umowy (conditio iuris) jest zawarcie związku małżeńskiego pomiędzy osobami, które umowę podpisały. I właśnie kiedyś tylko taka umowa, zawarta przed wstąpieniem w związek małżeński, nosiła miano intercyzy. Aktualnie pojęcie intercyzy spopularyzowało się także na inne rodzaje umowy majątkowej małżeńskiej i jest powszechnie, potocznie używane na każdą z w/w umów, choć kodeks rodzinny i opiekuńczy nie używa w ogóle tego pojęcia.